Trưởng đại diện IMF nói gì về tỷ giá và lãi suất ở Việt Nam?

Ông Benedict Bingham - Trưởng đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế - IMF tại Việt Nam đã trao đối với chúng tôi về vấn đề tỷ giá và lãi suất ở Việt Nam.

Hiện nay, tỷ giá USD chính thức và trên thị trường tự do chênh lệch gần 2.000 đồng/USD. Và lãi suất huy động cũng như cho vay đang dâng lên đột biến vài tuần gần đây. Theo ông, lí do nào dẫn đến tình trạng này?

Ông Benedict Bingham: Tôi cho rằng điều đầu tiên là phải xác định áp lực lên thị trường ngoại hối đến từ đâu. Theo chúng tôi, áp lực không đến từ sự thiếu hụt nguồn cung cho nền kinh tế Việt Nam. Nếu nhìn cán cân thanh toán, thâm hụt cán cân vãng lai khá lớn, nhưng nó có thể được bù đắp bằng dòng FDI.

Không phải là nguồn USD vào nền kinh tế bị thiếu, mà điều xảy ra vài tháng qua là do người dân Việt Nam trở nên lưỡng lự khi cầm tiền đồng vì họ không rõ chính sách kinh tế vĩ mô sẽ đi theo hướng nào, cả chính sách tiền tệ và tài khóa.

Nên vấn đề cốt yếu đối với Chính phủ lúc này là trấn an lòng dân rằng lạm phát được kiểm soát và xử lý những quan ngại về chính sách tiền tệ.

Điều chúng ta thấy lúc này là hệ thống ngân hàng đang phản ứng về những lo ngại sẽ thiếu thanh khoản tiền đồng trong hệ thống. Đó là lý do tại sao lãi suất trên thị trường liên ngân hàng biến động rất nhanh. Đó là sự không chắc chắn của các ngân hàng thương mại về tương lai của lãi suất tuần tới tháng tới.

Chúng tôi cho rằng một phần vấn đề trên thị trường tiền tệ 2,3 tuần trước và trong vài ngày qua là bằng việc thắt chặt thanh khoản, Ngân hàng Nhà nước đã đưa lãi suất đến mức rất cao trong hệ thống ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước cũng đã tăng lãi suất cơ bản khá mạnh. Nhưng điều này có thể chưa có tác dụng ngay.

Chúng tôi khuyến nghị nên sử dụng linh hoạt hơn công cụ lãi suất cơ bản để định hướng thị trường liên ngân hàng và hệ thống ngân hàng. Khi sử dụng lãi suất cơ bản, Ngân hàng Nhà nước có thể kiểm soát tốt lãi suất trong hệ thống ngân hàng. Từ đó Ngân hàng sẽ điều chỉnh lãi suất huy động và cho vay dần dần và theo cách có thể dự báo được.

Tóm lại, trong thị trường ngoại hối, chúng tôi mong muốn Chính phủ đưa ra định hướng rõ ràng về sự thay đổi chính sách tiền tệ và tài khóa để nhà đầu tư có thêm niềm tin về vấn đề lạm phát và thâm hụt ngân sách đang được xử lý quyết liệt.

Còn trên thị trường tiền tệ, chúng tôi mong muốn Ngân hàng Nhà nước sử dụng công cụ lãi suất chính sách để các ngân hàng thương mại biết được định hướng của Ngân hàng Nhà nước đối với lãi suất tiền đồng trong thời gian sắp tới, để chúng ta sẽ không phải thấy sự ảnh hưởng quá mạnh của lãi suất như vài tuần qua. Các doanh nghiệp cũng sẽ có định hướng về tương lai xem có khả năng tiếp tục kinh doanh hay không.

Trước khoảng cách chênh nhau đến 10% giữa USD trên thị trường chính thức và tự do, theo ông, đã đến lúc cần một sự điều chỉnh tỷ giá từ cơ quan quản lý hay chưa?

Ông Benedict Bingham: Tôi cho rằng việc giảm giá tiền đồng chỉ là bước thứ 2 lúc này. Vấn đề cốt yếu hiện tại là xử lý tâm lý quan ngại đang tạo áp lực lên tỉ giá tiền đồng. Những áp lực này chủ yếu đến từ tâm lý của các nhà đầu tư tại Việt Nam do không chắc chắn vào chính sách tiền tệ sẽ xử lý vấn đề lạm phát như thế nào.

Họ cũng không biết chính sách tài khóa sẽ giải quyết vấn đề thâm hụt ngân sách ra sao. Tôi nghĩ đầu tiên Chính phủ phải xử lý tâm lý quan ngại của nhà đầu tư, đưa ra định hướng rõ ràng cho thị trường ngoại hối và hệ thống ngân hàng về định hướng mới cho chính sách tiền tệ và cách xử lý vấn đề thâm hụt ngân sách.

Một khi niềm tin được củng cố, bạn sẽ thấy thị trường ngoại hối và hệ thống ngân hàng bình ổn trở lại. Và một khi đã có được sự ổn định này, Chính phủ có thể bắt đầu nghĩ về việc xem xét tỉ giá nào là phù hợp nhất cho Việt Nam.

Theo ông, định hướng chuyển sang chính sách thắt chặt tiền tệ của Chính phủ Việt Nam có phù hợp trong bối cảnh hiện nay?

Ông Benedict Bingham: Sự thay đổi trong chính sách tiền tệ là sự chuyển hướng đúng đắn. Điều chúng tôi khuyến nghị Ngân hàng Nhà nước là thay vì thắt chặt chính sách tiền tệ thông qua việc thắt chặt thanh khoản vốn đang tạo ra những bất động mạnh trên thị trường liên ngân hàng, thì nên sử dụng chính sách lãi suất cơ bản linh hoạt  hơn.

Điều này sẽ đưa ra thông điệp rõ ràng cho các ngân hàng và thị trường ngoại hối, về định hướng chính sách tiền tệ cho thị trường liên ngân hàng, thị trường tiền tệ về giá của đồng vốn thời gian tới. Điều này sẽ giúp cho Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất một cách dần dần và có thể dự báo được.

Theo ông, đâu là vấn đề khó khăn nhất đối với kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn và đâu là hướng giải quyết cho vấn đề này?

Ông Benedict Bingham: Điều quan trọng đầu tiên là Chính phủ Việt Nam cần giải quyết áp lực hiện tại lên thị trường ngoại hối và các vấn đề quan ngại đến kinh tế vĩ mô. Và củng cố nền kinh tế để đảm bảo chúng ta không quay trở lại áp lực mang tính chu kỳ lên trên thị trường ngoại hối.

Việc chuyển sang thắt chặt chính sách tiền tệ là điều đúng đắn. Và cần công bố quá trình thay đổi chính sách rõ ràng, đặc biệt chính sách tiền tệ.

Chúng tôi cũng kêu gọi một chính sách tài khóa thể hiện rõ ràng hơn khả năng cắt giảm thâm hụt.

Và cuối cùng, thông điệp của chúng tôi là sau khi chúng ta thoát khỏi giai đoạn bất ổn này, nên chuyển sang các chính sách mang tính thị trường hơn để đảm bảo nền kinh tế Việt Nam phát triển trên nền tảng kinh tế thị trường.

(NDHMoney)